Hero

जीविकोपार्जन
सिक्ने समुदाय

परिचय पृष्ठ/पाठको संक्षिप्त सारांश

पाठको प्रकार:

लघु पाठ

भाषा:

अंग्रेजी, फ्रेन्च, स्पेनी, नेपाली

अनुमानित समय:

हप्ताको चार घण्टा

अवधि:

पाँच अध्याय (हप्ताको एक अध्याय)

सहजकर्ता:

योहाना लुज शोराक, शिक्षक तथा सहजकर्ता

आरआरआई सचिवालयका सहयोगी तथा सह-सहजकर्ताहरू:

नतालिया केनी, वरिष्ठ एसोसियट, गठबन्धन तथा रणनीतिक सञ्जाल
डेभिड क्रोकर-मोस, वरिष्ठ एसोसियट, भूस्वामित्व अभिलेख तथा जीविकोपार्जन
ग्रेजिला टनाका, निर्देशक, गठबन्धन तथा रणनीतिक सञ्जाल

 

कार्यतालिकाः जुन १७ देखि जुलाई १९ सम्म:

  • अध्याय एक
    जुन १७ देखि २३ सम्म
    प्रत्यक्ष सत्रः जुन १९, बुधबार
  • अध्याय दुई
    जुन २४ देखि ३० सम्म
    प्रत्यक्ष सत्रः जुन २६, बुधबार
  • अध्याय तीन
    जुलाई १ देखि ७ सम्म
    प्रत्यक्ष सत्रः जुलाई ३,  बुधबार
  • अध्याय चार
    जुलाई ८ देखि १४ सम्म
    प्रत्यक्ष सत्रः जुलाई  १०,  बुधबार
  • अध्याय पाँच
    जुलाई १५ देखि १९ सम्म
    प्रत्यक्ष सत्रः जुलाई  १७, बुधबार

 

Live Session A
14:00 – 16:00 UTC
10:00 – 12:00 EDT (Washington)
14:00 – 16:00 GMT (Lomé, Monrovia)
15:00 – 17:00 WAT (Kinshasa, Libreville, Yaoundé)
17:00 – 19:00 EAT (Antananarivo, Nairobi)
19:30 – 21:30 IST (New Delhi)
19:45 – 21:45 NPT (Kathmandu)More time zones, click here.

 

Live Session B
18:00 – 20:00 UTC
13:00 – 15:00 PET (Bogota, Lima)
14:00 – 16:00 EDT (Washington)
19:00 – 21:00 WAT (Kinshasa, Yaoundé)
21:00 – 23:00 EAT (Antananarivo)
More time zones, click here.

पाठ्यक्रम अनुक्रमणिका र विवरण

सिकाइ उद्देश्य:

नवीन जीविकोपार्जनका पहल विचारहरूलाई अन्वेषण गर्न सकियोस् भनि विभिन्न दृष्टिकोण, आवाज र अनुभवहरूको अन्वेषण गरेर जीविकोपार्जनको सामूहिक बुझाइलाई बढावा दिनु

यो पाठमा तपाईँले देहायबमोजिमका कार्यहरु गर्नुहुनेछ:

  • आफ्नो समुदाय वा क्षेत्रभित्र समृद्धिको मूल्य र दृष्टिकोण स्पष्ट पार्ने, सम्भावित जीविकोपार्जन पहलहरूको कल्पना गर्ने
  • दिगो जीविकोपार्जनलाई अवधारणात्मक र व्यावहारिक रूपमा वर्णन गर्ने, र विभिन्न प्रकारका जीविकोपार्जनका उदाहरणहरू दिने ।
  • जीविकोपार्जनको ढाँचा भित्र “सम्पत्ति” परिभाषित गर्ने र तपाईंको समुदायको आवश्यकता र आकांक्षाहरूको सम्बोधन गर्न तिनीहरूलाई कसरी नक्साङ्कन गर्ने भन्ने बुझाइ हासिल गर्ने 
  • पाठ्यक्रममा अन्य सहभागीहरूसँग पारस्परिक बुझाइ कायम गर्ने, आ आफ्नो बुझाइ साझेदारी गर्नेसम्पर्क निर्माणको सुरु गर्ने ।

 

सिकाइ उद्देश्य:

आफ्ना क्षेत्रहरूमा नयाँ पहलहरू वा कार्यहरूलाई प्रेरित गर्न आन्तरिक र बाह्य कारकहरू सहितका जीविकोपार्जनलाई प्रभावित गर्ने साझा अवरोधहरू र चुनौतीहरूबारे आफ्नो बुझाइलाई प्रष्ट बनाउनु। 

यो पाठमा तपाईँले देहायबमोजिमका कार्यहरु गर्नुहुनेछ:

  • आफ्नो समुदाय वा इलाकामा जीविकोपार्जनको सम्बन्धमा महिला र युवाहरूले सामना गर्ने साझा संघर्षहरू पत्ता लगाउने ।
  • यी अवरोधहरू पार गर्न समान चुनौतीहरूको सामना गरिरहेका व्यक्तिहरू वा समुदायहरूले प्रयोग गर्ने प्रतिक्रियाहरूको व्याख्या गर्ने ।
  • आफ्नो क्षेत्र मा प्राकृतिक र मानव सम्पत्ति वर्गीकरण।

सिकाइ उद्देश्य:

सहयोगी रणनीतिहरू र सामूहिक व्यवस्थापनको माध्यमबाट पहलहरूको व्यवहारिकता बढाउने कारकहरूको पहिचान गर्ने । प्राप्य वा प्राप्त गर्न सकिने अवसरहरू सिर्जना गर्ने परिस्थितिहरूको बारेमा छलफल गर्ने

यो पाठमा तपाईँले देहायबमोजिमका कार्यहरु गर्नुहुनेछ:

  • विभिन्न स्वायत्त र स्व-निर्धारण सामूहिक व्यवस्थापन संरचनाहरू तुलना गर्ने 
  • सुरक्षामा जोड दिँदै प्रतिस्पर्धा र सहयोग दुवैको प्रयोग गरी आत्म-संगठित प्रयासको लाभ विश्लेषण गर्ने
  • प्रमुख सम्पर्कहरू र सम्भावित सहयोगीहरूको नक्साङ्कन गर्ने प्रक्रियामार्फत सामाजिक पूँजी र सम्भावित सहयोगीहरूको पहिचान गर्ने
  • आफ्नो क्षेत्रमा भौतिक सम्पत्तिहरू पहिचान गर्नुहोस्

सिकाइ उद्देश्य:

दिगो जीविकोपार्जन पहलका लागि वित्तीय विकल्पहरू अझ राम्रोसँग बुझ्न र तपाईंलाई आफ्नो समुदायको वित्तीय आवश्यकताहरूको लागि विकल्पहरू कल्पना गर्न मद्दत गर्ने । 

यो पाठमा तपाईँले देहायबमोजिमका कार्यहरु गर्नुहुनेछ:

  • आफ्नो समुदायको वित्तीय सम्पत्तिको नक्साङ्कन गरेर दिगो जीविकोपार्जन पहलका लागि उपलब्ध वित्तीय विकल्पहरू र स्रोतहरू खाका बनाउने ।
  • सम्पत्ति नक्साङ्कनमा आधारित सम्भावित जीविकोपार्जन रणनीतिहरू पहिचान गर्ने, र यसलाई एक पहलको रूपमा विकास गर्ने र सामूहिक प्रस्तुतीकरण तयार गर्नुहोस्। 
  • कार्यक्रमको आकार र पूर्वशर्तहरूको आकारको आधारमा आर्थिक स्रोतका प्रकारहरूको तुलना गर्ने ।

सिकाइ उद्देश्य:

सहभागीहरूले पाठ्यक्रमको क्रममा आएका सम्पत्ति रेखाङ्कनबाट र विचारहरूबाट आफ्नो निष्कर्षहरू प्रस्तुत गर्नेछन्। उनीहरूले एक अर्काको पहल विचारहरू बढाउने उद्देश्यका साथ सामूहिक प्रतिक्रिया प्राप्त गर्नेछन्, नयाँ अवसरहरूको खोजी गर्नेछन्, र समूहमा छलफल गरेर प्रस्तावहरूलाई पुष्टी गर्नेछन् ।

यस सत्रमा हामीले देहायबमोजिमका कार्यहरु गर्नेछौं:

  • तपाईंको समुदाय र क्षेत्रसँग सम्बन्धित अघिल्लो सत्र र गृहकार्यमा भेला भएका आफ्नो सम्भावित पहलको प्रमुख अवधारणाहरू र विचारहरूलाई प्रभावकारी रूपमा सारांश प्रस्तुत गरी प्रस्तुति सीपको अभ्यास गर्नुहोस्  
  • सत्रको समयमा साना समूहहरूमा प्रदान गरिएका अन्य सहभागीहरूको प्रतिक्रिया समावेश गरेर तपाईंको जीविकोपार्जन परियोजनाको लागि प्रारम्भिक प्रस्ताव बनाउनुहोस्। 
  • आरआरआई गठबन्धन भित्र यो सिकाइ समुदायलाई कायम राख्नको लागि अर्को चरणहरू पहिचान गर्नुहोस् र क्षेत्रहरूमा जीविकोपार्जनको कामलाई अगाडि बढाउनुहोस् ।

 

जीविकोपार्जन सिक्ने समुदाय

यस पाठले जीविकोपार्जनको साझा र व्यावहारिक बुझाइ निर्माण गर्ने, र सहभागीहरूलाई नयाँ विचारहरू र उपयोगी उपकरणहरूको साथ प्रेरित गर्ने  उद्देश्य लिएको छ । यस्तो बुझाइ, विचार र उपकरणहरूले सहभागीहरूको क्षेत्रहरूमा जीविकोपार्जनसँग सम्बन्धित कल्याण र आयस्रोतहरु र संस्कृतिलाई बलियो बनाउनेछ।

पाठ्यक्रम पृष्ठभूमि

यो सिकाइ समुदाय आरआरआई गठबन्धनको लागि एक सामूहिक दृष्टिकोणबाट उत्पन्न भएको हो । यसले सामुदायिक महिला र युवाहरू लगायत आदिवासी, स्थानीय समुदाय, र अफ्रिकीमूलका मानिसहरूको सन्तती (आईपी, एलसी र एडी) को आत्म-निर्धारित आर्थिक र विकास दृष्टिकोणलाई समर्थन गर्दै उनीहरूलाई आफ्नो भूमि, क्षेत्र र स्रोतहरूमा प्रथागत अधिकारको पूर्ण उपभोग गर्न सक्षम तुल्याउँछ । 

आरआरआईको जीविकोपार्जन सम्बन्धी कार्यक्रमको दूरदृष्टीबाट उदृत गरिएकोः

“भूमि अधिकारको संघर्ष अन्तरपुस्ता, दीर्घकालीन र कहिलेकाहीं अनिश्चित हुन्छ । जबकि जीविकोपार्जनको आवश्यकता दैनिक आधारभूत अस्तित्वको प्रश्न हो। जीविकोपार्जन सुरक्षाको अर्थ हो कि स्थानीय मानिसहरूले तात्कालिक आवश्यकताहरू पूरा गर्न र भावी पुस्ताहरूको लागि एक व्यावहारिक भविष्य प्रदान गर्न सक्षम छन् जसले गर्दा उनीहरूको भूमि अधिकारको लागि वकालत र रक्षा सहित अन्य लक्ष्य र प्राथमिकताहरू पछ्याउने आफ्नो क्षमतालाई प्रभावित गर्दछ। यसको विपरीत, भूमि स्वामित्वको सुरक्षाले समुदायहरूको जीविकोपार्जनका अवसरहरू, र न्यायपूर्ण र समतामूलक परिणाम वा तेस्रो पक्षहरूसँग सम्झौताको सम्भावनालाई आकार दिन्छ।”

जीविकोपार्जन सम्बन्धी सिकाइ समुदायको उद्देश्य आरआरआई गठबन्धनभित्रको ज्ञान आदानप्रदानको लागि स्थान प्रदान गर्नु हो जीविकोपार्जनलाई बुझ्नका लागि महत्त्वपूर्ण विषयहरूमा ध्यान केन्द्रित गर्नु र युवा र महिलाहरूमा विशेष ध्यान केन्द्रित गर्दै जीविकोपार्जन र आय आर्जन गर्ने नयाँ गतिविधिहरूको विकासलाई प्रेरित गर्नु पनि यसको उद्देश्य हो।

पाठ्यक्रम विशिष्ट उद्देश्यहरू

  • खतराहरू, अवरोधहरू र अवसरहरू समेत पहिचान गरेर आर्थिक आत्मनिर्णय, र वन, भूमि र स्रोत अधिकारको लागि जीविकोपार्जनको व्यापक बुझाइ प्राप्त गर्नु
  • घटना अध्ययनमा आधारित रहेर जीविकोपार्जनआय-आर्जनका नयाँ उपायहरु वा गतिविधिहरू विकास गर्नु र अनलाइन प्लेटफर्ममार्फत विभिन्न सन्दर्भहरूमा समान परिस्थितिहरूका अन्य व्यक्तिहरूसँग जोडिनु ।
  • कार्यान्वयन गर्न सकिने  व्यावहारिक उपकरणहरू पहिचान गर्न, नक्सांकन गर्न, अनुसन्धान गर्न र विकास गर्न सिक्नु । 

सहभागिताका आवश्यकताहरू

तपाईं साप्ताहिक प्रत्यक्ष सत्रहरूमा भाग लिन सक्षम हुनुहुन्छ भनी कृपया सुनिश्चित गर्नुहोस् । यी साप्ताहिक प्रत्यक्ष सत्रहरू संवाद र सामूहिक शिक्षाको लागि मुख्य माध्यम हुनेछन् । यसमा प्रत्येक व्यक्तिले आ-आफ्नो क्षेत्रको ज्ञान साझेदारी गर्नेछन् ।

गैरभौतिक सिकाइको ५ हप्ता, प्रति हप्ता ४ घण्टाको समय प्रतिबद्धता:

  • जुममा साप्ताहिक प्रत्यक्ष सत्र, प्रत्येक २ घण्टा (ब्रेक सहित)
    – मिति: १९ जून, २६ जून, ३ जुलाई, १० जुलाई, १७ जुलाई
  • प्रत्येक हप्ता स्व-निर्देशित शिक्षाको २ घण्टा: अध्ययन सामग्रीहरू अनलाइन समीक्षा (पठन, भिडियो, घटना अध्ययन) र गृहकार्य तयारी ।
  • सहभागीहरूको लागि पाठ्यक्रम सामग्री छलफल गर्न र प्रत्यक्ष सत्रहरू बीच प्रश्नहरू सोध्नका लागि ह्वाट्सएप समूह

 

यो चित्रले सिक्ने, प्रतिबिम्बन र कार्य गर्ने हाम्रो चक्रीय प्रक्रियालाई चित्रण गर्दछ, जुन हप्ता-हप्तामा निर्माण हुन्छ। यहाँ व्यक्तिगत र सामूहिक दुवै, र गृहकार्य र प्रत्यक्ष सत्रहरू दुवैका विषयहरू समावेश छन् ।